Bitkiler, esansiyel yağların kaynağıdır; bu yağlar bitkilerin yüksek konsantre ekstraktlarıdır. Bu yağlar sırt ve boyun ağrısını hafifletmekten sivrisinekleri uzak tutmaya kadar çeşitli terapötik kullanımlara sahiptir. Bu araçların bazı kişilerde depresyon tedavisinde yardımcı olduğu gösterilmiştir.
Bazı çalışmalar, esansiyel yağların davranış terapisi ve ilaçlar gibi depresyon için standart tedavilere ek olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
Aromaterapi, esansiyel yağların popüler bir uygulamasıdır. Esansiyel yağlar, inhalasyon ve masaj gibi çeşitli yollarla kullanılabilir.
Esansiyel yağlar bazı faydalar sağlayabilir, ancak depresyon tedavisinde geleneksel tedavilerin yerine kullanılmamalıdır.
Bu yazıda, esansiyel yağların depresyon tedavisindeki potansiyelini keşfedeceğiz.
Esansiyel Yağlar Yayarak Depresyon Hafifletilebilir mi?
Bazı esansiyel yağların depresyonun duygusal ve fiziksel belirtilerini hafiflettiği birkaç çalışmada gösterilmiştir.
2016 yılında yapılan bir çalışmaya göre, lavanta yağının inhalasyonu sonucu depresyon nedeniyle uyku sorunları yaşayan üniversite öğrencilerinin uyku düzenlerinin düzeldiği bulunmuştur.
Başka bir araştırmada, Asarum heterotropoides (yaban zencefili) esansiyel yağının farelerde depresyon benzeri davranışları hafiflettiği gösterilmiştir. İnsan ve hayvan psikolojisi ve beyin yapısı arasındaki temel farklılıklar nedeniyle, hayvanlarda yapılan araştırmalar nadiren kullanışlı içgörüler sağlar.
Bazı 2021 insan çalışmaları, lavanta gibi esansiyel yağların uyku kalitesini ve genel yaşam kalitesini artırabileceğini göstermektedir. Uyku bozuklukları depresyonun yaygın bir belirtisidir.
Depresyon ile sıklıkla birlikte görülen anksiyete bozuklukları da esansiyel yağlara olumlu yanıt verebilir. Araştırmalar, anksiyete ve stres yaşayan kişilerin yaklaşık %43’ünün semptomlarını hafifletmek için alternatif tedaviler aradığını göstermektedir.
Esansiyel yağlar, diğer alternatif tedaviler gibi dikkatle kullanılmalıdır. Esansiyel yağları kullanmadan önce bir tıp profesyoneline veya eğitimli bir aromaterapiste danışın.
Esansiyel yağların sağlık yararları olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır, ancak FDA bu ürünlerin kalitesini veya saflığını denetlemez veya kontrol etmez.
Bir kişi esansiyel yağları kullanmadan önce bir doktora danışmalı ve belirli bir markanın ürünlerinin güvenilirliği hakkında araştırma yapmalıdır. Yeni bir esansiyel yağı kullanmadan önce her zaman bir yama testi yapılmalıdır.
Potansiyel Olarak Yardımcı Olabilecek Yağlar
Bazı insanlar, depresyon semptomlarının tedavisinde bazı esansiyel yağların etkili olduğunu bulmuştur ve bu iddiaları destekleyen bilimsel kanıtlar gelişmektedir, ancak herhangi bir yağın depresyonu tamamen tedavi etmek için uygun olduğuna dair kanıt yoktur.
2021 yılında yapılan bir derlemeye göre aşağıdaki esansiyel yağların depresyonu hafifletme potansiyeline sahip olduğu gösterilmiştir:
| Esansiyel Yağ | Olası Faydalar |
|---|---|
| Lavanta (Lavandula angustifolia) | “Anksiyeteyi azaltmak, ruh halini iyileştirmek, sakinliği artırmak, kan basıncını düzenlemek, nefesi rahatlatmak, stresi azaltmak” |
| Tatlı portakal (Citrus sinensis) | “Anksiyeteyi azaltmak, ruh halini iyileştirmek” |
| Yuzu (Citrus junos) | “Anksiyeteyi azaltmak, antidepresan etki” |
| Bergamot (Citrus bergamia) | “Tükürükte kortizol seviyelerini düşürmek, stres azaltma” |
| Papatya (Matricaria chamomilla) | “Stresi ve anksiyeteyi azaltmak, antidepresan etki” |
| Biberiye (Salvia rosmarinus) | “Anksiyeteyi azaltmak” |
| Adaçayı (Salvia officinalis) | “Ruh halini iyileştirmek” |
| İspanyol adaçayı (Salvia lavandulaefolia) | “Ruh halini iyileştirmek” |
| Kombine lavanta ve Şam gülü (Rosa damascene) | “Anksiyeteyi azaltmak, antidepresan etki” |
| Kombine lavanta, ylang-ylang (Cananga odorata) ve neroli (Citrus aurantium) | “Anksiyeteyi azaltmak” |
Geçmişte, esansiyel yağların etkili olduğuna dair çok fazla veri yoktu. Ancak son zamanlarda, bilim insanları esansiyel yağların beyin sistemi ve diğer bedensel sistemler üzerindeki etkilerini kanıtladılar. Bu sonuçlar, çeşitli esansiyel yağların etkinliği ve hangi yağların belirli durumlarda en faydalı olduğunu anlamamıza yardımcı olabilir.
Esansiyel Yağların Kalitesi Hakkında Kanıt
Esansiyel yağların depresyonu tedavi etme potansiyeli birçok çalışmada araştırılmıştır, ancak kanıtların kalitesi tutarsızdır, bu da net sonuçlar çıkarmayı zorlaştırır.
Esansiyel yağlarla yapılan çalışmaları yürütmek zordur çünkü hem katılımcılar hem de araştırmacılar yağların kokularına aşina olabilir. Bu, deneyin güvenilirliğini düşürerek şans unsurunu ortadan kaldırır.
Ayrıca, FDA esansiyel yağların satılmadan önce onaylanmasını gerektirmez ve içeriklere dair herhangi bir standart yoktur. Yağlar, etkinlik, kimyasal bileşim ve saflık açısından farklılık gösterebilir, bu da karşılaştırmayı zorlaştırır.
Esansiyel yağlar genellikle farklı şekillerde uygulanır, bu da araştırmalardan genelleme yapmayı zorlaştırır.
Bu nedenle, esansiyel yağların ruh hali bozukluklarını ve stresi tedavi etme etkinliğini inceleyen birçok çalışma, çelişkili sonuçlar vermiştir.
Doktorlar, depresyon tedavisi için esansiyel yağları reçete edebilmeden önce daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Diğer yandan, depresyon için geleneksel tedavilere ek olarak kullanıldığında, bazı kişilerde yaşam kalitesini artırabilir ve semptomların şiddetini azaltabilir.
Neden Esansiyel Yağlara İhtiyacımız Var?
Üreticiler, bitkisel materyallerden (kabuk, çiçekler, yapraklar, gövdeler, kökler ve daha fazlası) solvent ekstraksiyonu yoluyla esansiyel yağlar elde ederler.
Kimyasallar genellikle buhar, su veya mekanik işlemler (soğuk presleme gibi) kullanılarak bitkiden ekstrakte edilir. Bir distilasyon operasyonunun yan ürünü olan esansiyel yağlar, bazen “yağ” olarak adlandırılsalar da, viskoziteleri ince sıvıdan kalın, yapışkan tortuya kadar değişebilir.
Esansiyel yağlar ve depresyon arasındaki bağlantıyı inceleyen araştırmaların çoğu aromaterapi üzerine odaklanmıştır. Aromaterapi uygulayan bir kişi, esansiyel yağları burun veya ağız yoluyla inhale edebilir veya yağları bir taşıyıcı yağ ile karıştırarak ciltlerine sürebilir.
Zeytinyağı, badem yağı, avokado yağı veya hindistancevizi yağı gibi taşıyıcı yağlar, birkaç damla esansiyel yağ ile karıştırılarak masaj yağlarını oluşturur.
Ayrıca doktorlar, herhangi bir esansiyel yağı denemeden önce alerji testi yapmanızı önerir.
Bir çeyrek büyüklüğünde bir alana, bir yemek kaşığı taşıyıcı yağda seyreltilmiş üç damla esansiyel yağı sürerek alerjik reaksiyon olup olmadığını belirlemek için test yapmalısınız. İlk 24-48 saat sonra herhangi bir alerjik reaksiyon belirtisi yoksa, kullanmak güvenlidir.
Bazı insanlar, tekrarlanan kullanımdan sonra esansiyel yağlara karşı duyarlılık geliştirebilir. Yeni bir alerjik reaksiyon gelişirse, kullanımı bırakmak ve ürünün kokusunu solumaktan kaçınmak önemlidir.
İç İşleyiş
Esansiyel yağlar, cilt yoluyla emildiğinde vücut üzerinde etkili olan bileşenler içerir. Ayrıca, inhalasyon yoluyla beyinlerin belirli bölgelerini uyarabilirler.
Kokular, burun üst bölümündeki belirli sinir hücreleri tarafından algılanır ve daha sonra olfaktör sinir yoluyla beyne, özellikle olfaktör soğancığına bir impuls gönderir.
Olfaktör soğancık, bu impulsu alır ve koku verilerini beynin diğer bölgelerine iletir. Bu bölgeler, “limbik sistem” olarak adlandırılan diğer beyin bölgelerini içerir.
Limbik sistem, biliş, duygu, hafıza ve ruh halinin düzenlenmesinde kilit rol oynayan bir grup beyin bölgesidir.
Olası Zararlı Etkiler ve Riskler
Esansiyel yağ kullanıcıları, çeşitli nedenlerle dikkatli olmalıdır.
Aromaterapide kullanılan esansiyel yağlar FDA tarafından düzenlenmez, bu nedenle bir tüketici ürünün tam bileşimi veya saflığı hakkında bilgi sahibi olmayabilir.
Esansiyel yağlar aşağıdaki yan etkilere neden olabilir:
- Alerjik reaksiyon, cilt tahrişi veya yağların yutulmasıyla zehirlenme.
- İlaç etkileşimleri
Yağları Güvenli Kullanma Yöntemleri:
Herkes esansiyel yağları kullanamaz ve bazıları diğer ilaçlarla olumsuz etkileşime girebilir, bu nedenle denemeden önce bir doktorla konuşmak önemlidir. Bir yağ kullanmadan önce aromaterapistten rehberlik veya tedavi için danışın. Esansiyel yağlar asla yutulmamalıdır. Zararlı kimyasallar içermediğinden ve yeterli kalitede olduğundan emin olmak için yağları güvenilir bir satıcıdan alın. Cilde uygulamadan önce her zaman bir taşıyıcı yağ ile seyreltin. Herhangi bir istenmeyen etki gelişirse hemen yardım alın. Bebekler ve hamilelik sırasında kullanmaktan kaçının çünkü bu yağların nasıl tepki vereceği bilinmemektedir. Aromaterapiye maruz kalabilecek diğer insanları düşünün. Bazı kişiler yağlara karşı hassas olabilir ve bazı yağlar hayvanlar için zararlı olabilir. Bununla birlikte, diğer tedaviler veya ilaçlarla birlikte esansiyel yağların etkilerini belirlemek için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
Esansiyel yağlar insanlar için uygun değildir ve asla yutulmamalıdır, FDA bazı yağların gıda katkı maddesi olarak kullanılmasına onay vermiş olsa bile.
Esansiyel Yağlarla İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Depresyon tedavisinde esansiyel yağ kullanımı ile ilgili sıkça sorulan soruların yanıtları aşağıdadır:
Depresyon için hangi esansiyel yağı önerirsiniz? Lavanta üzerine yapılan çalışmalar umut verici sonuçlar vermiştir. Alternatif olarak, papatya ve biberiye de uygun seçeneklerdir.
Esansiyel yağların anksiyeteyi hafifletebileceği doğru mu? Lavanta, tatlı portakal, yuzu ve biberiye kokuları anksiyeteyi hafifletmede iyi sonuçlar verebilir.
Hangi yağlar uyumaya yardımcı olur? Lavanta ve papatyanın rahatlatıcı kokuları uyku kalitesini artırabilir.
Aromaterapi, distilasyon yoluyla elde edilen yoğun bitki sıvıları olan esansiyel yağları kullanır. Lavanta gibi esansiyel yağların depresyon belirtilerini hafifletme konusundaki etkinliği araştırılmıştır.
Ancak, etkinliklerini doğrulamak için daha fazla araştırma gerekmektedir.
Esansiyel yağ kullanıcılarının, bunları kullanmanın en iyi yollarını öğrenmek için bir tıp profesyoneline veya eğitimli bir aromaterapiste danışmaları önemlidir.
