Gizli Narsist vs Açık Narsist: Farkları ve Davranış Kalıpları Nelerdir?

Narsizm Nedir? Gizli ve Açık Narsizmin Tanımları

Günümüzde sıkça karşılaştığımız bir konu: Narsizm. Peki, narsizm tam olarak nedir? Genel olarak, narsizm, kişinin kendini beğenmişlik, üstünlük duygusu ve başkalarının ihtiyaçlarını göz ardı etme eğilimiyle karakterize edilen bir kişilik özellikidir. Ancak narsizm tek bir şey değildir. Narsizmin farklı türleri vardır ve bu farklılıklar, bireylerin davranışlarını ve ilişkilerini önemli ölçüde etkiler. Bu yazıda, en çok tartışılan iki tür narsizm olan gizli narsizm (covert narcissism) ve açık narsizm (overt narcissism) arasındaki temel farkları, davranış kalıplarını ve bu iki türün insan ilişkileri üzerindeki etkilerini detaylı olarak inceleyeceğiz. Narsizmin psikolojik kökenlerine değinecek ve narsistik kişilik bozukluğu ile olan bağlantısını da ele alacağız. Bu makalede gizli narsizm ve açık narsizm arasındaki farklılıkları anlamak, hem kendinizi hem de çevrenizdeki insanları daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.

Açık Narsizm: Dışa Dönük Övünme ve Kontrol Arayışı

Açık narsizm, genellikle “tipik” narsizm olarak kabul edilir ve dışa dönük davranışlarla karakterizedir. Bu tür narsistler, övünmeyi, dikkat çekmeyi ve başkalarını ezmeyi severler.

Açık Narsizmin Temel Özellikleri:

• Abartılı Övünme: Başarılarını sürekli olarak abartırlar, kendilerini dünyanın en iyi insanı gibi görürler.
• Haklılık Duygusu: Her zaman haklı olduklarına inanırlar ve başkalarının görüşlerini dikkate almazlar.
• Empati Eksikliği: Başkalarının duygularını anlamakta zorlanırlar veya hiç anlamazlar.
• Kontrol İhtiyacı: Çevredeki insanları kontrol etmeye ve baskı altında tutmaya çalışırlar.
• Rekabetçi Davranış: Her zaman rekabet halindedirler ve başkalarını alt etmeye odaklanırlar.
• Eleştirel Olma: Başkalarını sürekli eleştirirler ve aşağılarlar.

Açık Narsizmin Davranış Kalıpları:

• Sürekli ilgi odağı olmak isterler.
• Başkalarının fikirlerini göz ardı ederler.
• Eleştirel ve alaycı olabilirler.
• Kişisel alanı ihlal ederler.
• Başkalarını manipüle etmekten çekinmezler.

Açık Narsizmin İlişkiler Üzerindeki Etkileri:

Açık narsistler, ilişkilerde genellikle baskın ve kontrolcü rol oynarlar. Partnerlerini aşağılayabilir, kıskanabilir veya ilgisiz davranabilirler. Bu durum, sağlıklı ve dengeli ilişkilerin kurulmasını zorlaştırır. İlişkideki diğer kişiyi sürekli olarak kendilerine hizmet etmeye zorlarlar.

Gizli Narsizm: Hassaslık ve Mağduriyet Duygusuyla Karşılaşan Narsizm

Gizli narsizm, açık narsizmin tam tersidir. Daha ince ve gizli bir şekilde ortaya çıkar. Bu tür narsistler, dışarıdan çekingen ve hassas görünebilirler, ancak içten içe kendilerini çok önemli görürler. Genellikle mağdur rolünü üstlenirler ve başkalarının şefkatini kazanmaya çalışırlar.

Gizli Narsizmin Temel Özellikleri:

• Hassaslık ve Duyarlılık: Başkalarının duygularına aşırı hassastır ve kolayca kırılırlar gibi davranırlar.
• Mağduriyet Duygusu: Kendilerini sürekli olarak adaletsizliğe uğramış veya toplum tarafından anlaşılmamış hissederler.
• Kıskançlık: Başkalarının başarılarından kıskanırlar ve onları sabote etmeye çalışabilirler. Başkalarının başarılarını gölgede bırakmaya çalışırlar.
• Kendini Eleştiren Davranışlar: Sık sık kendilerini eleştirirler ve başarısız olduklarını düşünürler (ancak bu genellikle bir maske takmaktır).
• Mükemmeliyetçilik: Yüksek standartlar belirlerler, ancak başarısız olsalar bile kendilerini affetmekte zorlanırlar.

Gizli Narsizmin Davranış Kalıpları:

• Sürekli şikayet ederler ve başkalarının ilgisini çekmek için mağduriyetlerini vurgularlar.
• Başarıları olduğunda bile küçük düşürücü yorumlar yaparlar.
• Eleştiriye karşı aşırı hassastırlar.
• Başkalarının başarısından kıskanırlar ve onları sabote etmeye çalışabilirler.
• Kendilerini çok özel ve anlaşılması zor görürler.

Gizli Narsizmin İlişkiler Üzerindeki Etkileri:

Gizli narsistler, ilişkilerde genellikle bağımlı ve şüpheli rol oynarlar. Partnerlerine sürekli olarak onay beklerler ve eleştirilere karşı aşırı hassastırlar. İlişkiyi sabote etme eğilimleri vardır ve partnerlerinin başarılarından veya mutluluğundan rahatsız olabilirler.

Gizli Narsizm ve Açık Narsizm Arasındaki Farklar: Bir Karşılaştırma Tablosu

Özellik	Açık Narsizm	Gizli Narsizm
Dış Görünüm	Dışa dönük, özgüvenli	Çekingen, hassas
Övünme	Abartılı övünme	Küçük düşürücü yorumlar yapma
Empati	Empati eksikliği	Empati yeteneği olmasına rağmen kullanmaz
Kontrol	Açık kontrol etme	Gizli manipülasyon
Rekabet	Rekabetçi ve agresif	Kıskanç ve sabotajcı
Eleştiriye Tepki	Öfke veya savunma	Hassasiyet ve mağduriyet duygusu
Motivasyon	Başarı ve ilgi çekme	Şefkat ve onay alma

Narsistik Kişilik Bozukluğu: Gizli ve Açık Narsizm Arasındaki İlişki

Gizli ve açık narsizm, daha ciddi bir ruh sağlığı durumu olan narsistik kişilik bozukluğunun (NPD) farklı tezahürleri olarak kabul edilir. NPD, kişinin düşünce, duygu, davranış ve ilişkilerindeki kalıtsal bir örüntüdür. Bu bozukluğun belirtileri şunlardır:

• Kendini beğenmişlik
• Övgü ihtiyacı
• Empati eksikliği
• Haklılık duygusu
• Başkalarını sömürme eğilimi

NPD’nin tedavisi genellikle psikoterapi (özellikle psikodinamik terapi ve bilişsel davranışçı terapi) ile yapılır. Tedavi, bireyin narsistik özelliklerini değiştirmesine ve daha sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olabilir.

Narsizmle Başa Çıkmak: Sınırlarınızı Koruma

Narsist kişiliğe sahip biriyle ilişkiliyseniz (aile üyesi, iş arkadaşı veya partner), kendinizi korumak için sınırlarınızı belirlemek ve bunlara uymak çok önemlidir. İşte bazı öneriler:

• Sınırlarınızı Belirleyin: Ne kadar tolerans göstereceğinizi ve neyi kabul etmeyeceğinizi açıkça belirtin.
• Duygusal Olarak Uzak Durun: Narsistlerin manipülasyon taktiklerine karşı kendinizi korumak için duygusal olarak mesafeli kalmaya çalışın.
• Kendinize Öncelik Verin: Kendi ihtiyaçlarınıza ve refahınıza öncelik verin.
• Destek Arayın: Bir terapistten veya destek grubundan yardım almayı düşünün.

Narsizmin Karmaşık Yüzü

Bu yazıda, narsizm kavramını, gizli narsizm ve açık narsizm arasındaki farkları ve bu iki tür narsizmin insan ilişkileri üzerindeki etkilerini detaylı olarak inceledik. Narsizm karmaşık bir konudur ve herkesi etkileyebilir. Bu bilgilerin, hem kendinizi hem de çevrenizdeki insanları daha iyi anlamanıza yardımcı olacağını umuyoruz.

Yorumlarınızı paylaşın! Narsizmle ilgili deneyimlerinizi veya sorularınızı yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.

İlgili Yazılar:

• Narsist Nedir? 15 Temel Özellik ve Tanı Kriterleri
• Gaslighting Nedir? Psikolojik Manipülasyon Teknikleri
• Bağlanma Teorisini Anlamak: İlişkilerdeki Rolünü Açığa Çıkarmak ve Kendini Değerlendirmek için 10 Soru
• Dunning-Kruger Etkisi: Bilgisizliğin Güven Yaratması

 Bu bilgiler doktor tavsiyesi yerine geçmez. Psikolojik sorunlarınız varsa lütfen bir uzmana danışın.